پوست خشک یکی از شایع ترین انواع پوست است که به دلیل کمبود چربی و رطوبت طبیعی، مستعد پوسته پوسته شدن، خارش و حساسیت است. این نوع پوست معمولاً ظاهری مات و خسته دارد و لمس آن زبر یا ناصاف است. در چنین شرایطی، بسیاری از افراد برای صاف تر کردن پوست خود به سراغ اسکراب می روند؛ اما سؤال اساسی این است که آیا استفاده از اسکراب برای پوست خشک مفید است یا مضر؟
در حالی که لایه برداری یکی از مراحل مهم مراقبت از پوست محسوب می شود، برای پوست های خشک باید با دقت و احتیاط انجام شود. استفاده نادرست از اسکراب های دانه دار یا قوی می تواند باعث تخریب لایه ی محافظ پوست، التهاب و حتی تشدید خشکی شود. از سوی دیگر، نادیده گرفتن این مرحله ممکن است منجر به تجمع سلول های مرده و بسته شدن منافذ شود.
بنابراین، هدف اصلی این مقاله با عنوان آیا برای پوست خشک از اسکراب استفاده کنیم؟ جایگزین های ملایم، بررسی عمیق تأثیر اسکراب بر پوست خشک، دلایل محدودیت استفاده از آن، علائم آسیب ناشی از لایه برداری زیاد، معرفی جایگزین های ملایم و روش های درست آبرسانی و مراقبت بعد از لایه برداری است.
اسکراب ها معمولاً به دو دسته ی فیزیکی و شیمیایی تقسیم می شوند. اسکراب های فیزیکی شامل ذرات ریزی هستند که با حرکت دست روی پوست، سلول های مرده را از بین می برند. در حالی که لایه بردارهای شیمیایی با استفاده از اسیدهای ملایم مانند آلفاهیدروکسی اسید (AHA) یا بتاهیدروکسی اسید (BHA) این کار را انجام می دهند. در پوست های خشک، لایه ی بیرونی پوست (اپیدرم) بسیار نازک و آسیب پذیر است.
وقتی از اسکراب برای پوست خشک استفاده می شود، ذرات زبر اسکراب ممکن است به جای پاک سازی، این لایه ی محافظ را خراش دهند و باعث قرمزی، تحریک و پوسته ریزی بیشتر شوند. در واقع، به جای اینکه پوست نرم تر شود، خشک تر و حساس تر خواهد شد. با این حال، لایه برداری کامل حذف شدنی نیست. حتی در پوست خشک نیز سلول های مرده تجمع می یابند و مانع جذب کرم ها و آبرسان ها می شوند. بنابراین باید روشی انتخاب شود که هم اثر پاک کنندگی داشته باشد و هم به سد دفاعی پوست آسیب نزند.
اسکراب های ملایم و بدون ذرات زبر، یا لایه بردارهای آنزیمی طبیعی که با آنزیم های میوه ای عمل می کنند، برای پوست خشک مناسب ترند. این نوع محصولات سلول های مرده را بدون اصطکاک مکانیکی حذف می کنند و خطر التهاب را کاهش می دهند.
بیشتر بدانید: معرفی 8 تا از بهترین مکمل های پوست
در کل، تأثیر اسکراب بر پوست خشک بستگی به نوع محصول، دفعات استفاده و روش مصرف دارد. انتخاب نادرست می تواند آسیب زا باشد، اما انتخاب آگاهانه می تواند به بازسازی، نرمی و شادابی پوست کمک کند.
پوست خشک برخلاف پوست چرب یا نرمال، به راحتی تعادل خود را از دست می دهد. هرگونه تماس خشن یا مواد تحریک کننده می تواند باعث از بین رفتن چربی طبیعی سطح پوست شود که در نتیجه، خشکی و حساسیت تشدید می شود.
یکی از دلایل اصلی منع استفاده از اسکراب برای پوست خشک، وجود ذرات درشت در فرمولاسیون بسیاری از اسکراب هاست. این ذرات ممکن است لایه ی نازک محافظ پوست را تخریب کرده و ریززخم های میکروسکوپی ایجاد کنند. این آسیب ها ممکن است در ظاهر دیده نشوند، اما باعث نفوذ آلودگی و باکتری به داخل پوست می شوند.
افراد با پوست خشک به دلیل تأثیر منفی اسکراب های معطر یا حاوی الکل، نباید از اسکراب ها استفاده کنند. ترکیبات عطری مصنوعی یا الکل، خاصیت خشک کنندگی دارند و باعث تبخیر آب از سطح پوست می شوند. در نتیجه، حتی پس از استفاده از مرطوب کننده نیز پوست احساس کشیدگی می کند.
استفاده مکرر از اسکراب نیز مضر است. پوست خشک به زمان بیشتری برای بازسازی سلول های جدید نیاز دارد. اگر بیش از یک یا دو بار در هفته از اسکراب استفاده شود، پوست فرصت بازسازی پیدا نمی کند و به مرور زمان نازک و ملتهب می شود.
نکته ی دیگر دمای آب است. بسیاری از افراد هنگام استفاده از اسکراب، صورت خود را با آب گرم می شویند، اما این کار چربی طبیعی پوست را از بین می برد و خشکی را تشدید می کند. برای پوست های خشک بهتر است از آب ولرم یا خنک استفاده شود. به طور خلاصه، اسکراب تنها زمانی می تواند مفید باشد که بسیار ملایم، بدون ذرات زبر و فاقد ترکیبات تحریک کننده باشد.
لایه برداری، اگر به صورت غیر اصولی انجام شود، می تواند باعث آسیب جدی به پوست شود. یکی از مهم ترین وظایف لایه ی سطحی پوست، حفظ رطوبت و جلوگیری از ورود میکروب ها و مواد مضر است. زمانی که این سد دفاعی با لایه برداری زیاد از بین می رود، پوست خشک به شدت آسیب پذیر می شود.
اولین نشانه ی این آسیب، احساس سوزش یا خارش بعد از استفاده از اسکراب است. اگر پس از لایه برداری پوست بلافاصله قرمز و داغ شد، یعنی میزان اصطکاک یا ترکیب محصول برای شما زیاد بوده است. دومین نشانه، پوسته پوسته شدن بیش ازحد یا زبر شدن سطح پوست است. در این حالت، به جای نرمی و لطافت، پوست حالت خشن و خشک پیدا می کند.
این اتفاق معمولاً زمانی می افتد که اسکراب های فیزیکی خشن روی پوست خشک استفاده شوند. سومین علامت، بروز جوش های ریز یا التهاب های نقطه ای است. پوست خشک پس از آسیب، برای ترمیم خود چربی بیشتری تولید می کند، و این افزایش چربی ممکن است باعث بسته شدن منافذ و ایجاد جوش شود.
در نهایت، در صورت استفاده ی طولانی مدت از لایه بردارهای قوی، پوست کدر و بی جان می شود. این اتفاق به دلیل از بین رفتن لایه ی طبیعی محافظ پوست و کاهش آب میان سلولی رخ می دهد. اگر هر یک از این نشانه ها را مشاهده کردید، باید بلافاصله استفاده از اسکراب را متوقف کنید و به جای آن، از محصولات ترمیم کننده و آبرسان قوی مانند آبرسان پوست خشک بایودرما استفاده نمایید تا سد دفاعی پوست دوباره بازسازی شود.
برای افرادی که پوست خشک دارند، بهترین راه جایگزینی روش های ملایم لایه برداری به جای اسکراب های خشن است. خوشبختانه، طبیعت منابع فراوانی از ترکیبات نرم کننده و آنزیمی در اختیار ما قرار داده است که می توانند سلول های مرده را بدون آسیب از سطح پوست حذف کنند.
یکی از بهترین جایگزین ها ماسک های آنزیمی میوه ای هستند. آنزیم های طبیعی موجود در میوه هایی مانند پاپایا، آناناس و کدو تنبل به طور ملایم سلول های مرده را تجزیه می کنند. این ماسک ها بدون نیاز به مالش مکانیکی، پوست را شاداب و نرم می کنند. عسل طبیعی نیز یکی از مواد معجزه گر برای پوست خشک است. عسل خاصیت ضدباکتری و مرطوب کننده دارد و می تواند به تنهایی یا ترکیب با جو دوسر به عنوان ماسک لایه بردار استفاده شود.
این ترکیب سلول های مرده را از بین می برد و در عین حال پوست را مرطوب نگه می دارد. جو دوسر پودر شده یکی دیگر از گزینه های ملایم است که ضمن لایه برداری سطحی، التهاب را کاهش می دهد. می توان آن را با کمی ماست یا شیر ترکیب کرد تا ماسکی طبیعی برای پوست خشک به دست آید.
در محصولات مراقبتی جدید، لایه بردارهای شیمیایی ملایم حاوی اسید لاکتیک یا ماندلیک اسید نیز وجود دارند. معمولا این اسید ها را با استفاده از شیر و یا بادام تلخ تولید می کنند. معمولا این اسیدها بدون ایجاد تحریک، سلول های مرده را حذف می کنند. استفاده ی منظم از آن ها به نرمی و درخشندگی پوست کمک می کند.
اگر ترجیح می دهید از محصولات آماده استفاده کنید، به دنبال لایه بردارهایی باشید که در ترکیب خود عصاره ی آلوئه ورا، بابونه یا روغن های طبیعی دارند، زیرا این ترکیبات اثر تسکین دهنده و ضدخشکی دارند.
بعد از هر نوع لایه برداری، حتی اگر از اسکراب برای پوست خشک یا جایگزین های ملایم استفاده کرده باشید، مرحله ی آبرسانی اهمیت حیاتی دارد. در این مرحله پوست بیشترین نیاز را به تغذیه و رطوبت دارد تا سد محافظتی خود را بازسازی کند. بلافاصله پس از لایه برداری، باید از محصولات آبرسان سبک و بدون الکل استفاده کرد. سرم های حاوی هیالورونیک اسید، گلیسیرین یا پانتنول می توانند آب را به لایه های عمقی پوست جذب کرده و احساس نرمی ایجاد کنند.
پس از آن، استفاده از کرم مرطوب کننده ضروری است تا رطوبت در پوست قفل شود. آب رسانی داخلی نیز اهمیت دارد. نوشیدن آب کافی و مصرف مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ مانند ماهی و گردو به حفظ نرمی پوست از درون کمک می کند.
در ۲۴ ساعت پس از لایه برداری، نباید از محصولات حاوی رتینول، الکل یا عطر استفاده شود، زیرا پوست در این زمان حساس تر از حالت عادی است. همچنین توصیه می شود از قرار گرفتن مستقیم در معرض آفتاب خودداری کرده و از ضدآفتاب با SPF بالا استفاده کنید.
استفاده از ماسک های آبرسان طبیعی مانند ژل آلوئه ورا یا خیار نیز پس از لایه برداری به تسکین پوست کمک می کند. این مواد خاصیت ضدالتهاب دارند و می توانند قرمزی احتمالی را کاهش دهند. اگر در لایه برداری پوست، اصول لازم را رعایت کنید، پوست کاملا نرم و شفاف شده و دچار خشکی نمی شود.
لایه برداری برای حفظ شادابی و لطافت پوست ضروری است، اما برای پوست های خشک باید با دقت و ظرافت انجام شود. استفاده ی نادرست از اسکراب می تواند بیش از فایده، آسیب ایجاد کند. در مقابل، انتخاب جایگزین های ملایم مانند ماسک های آنزیمی، عسل، جو دوسر یا اسیدهای طبیعی، راهی مطمئن برای پاک سازی و نوسازی پوست است. به یاد داشته باشید که هدف از اسکراب برای پوست خشک حذف کامل چربی یا پوسته ها نیست، بلکه بازگرداندن لطافت و جذب بهتر رطوبت است. شما می توانید خیلی از محصولات ابرسانی و مرطوب کنندگی پوست از جمله لوسیون بدن وانیل اولاین و… را از دوشیزه خریداری فرمائید.
بنابراین همیشه پس از لایه برداری، آبرسانی را فراموش نکنید. پوست خشک، پوستی حساس و نیازمند توجه است. با انتخاب محصولات ملایم، پرهیز از افراط در لایه برداری و رعایت روتین مناسب، می توانید پوستی نرم، سالم و درخشان داشته باشید.
سوالات متداول
